Na rozwój wielu zjawisk na święcie miała wielki wpływ pierwsza wojna światowa,. Był to pierwszy konflikt o tak dużym globalnym zasięgu, który zmienił siła rzeczy porządek świata. Przyczyny pierwszej wojny były złożone, związane ze zmianami społecznymi, demograficznymi, kulturowymi, z rozwojem masowych zjawisk. Sama Pierwsza wojna światowa także maiła wpływ na te zjawiska. Różniła się ona znacząco od innych konfliktów, od wojen znanych z przeszłości, przede wszystkim swoim masowym charterem, jeśli chodzi o zakres, zasięg oraz liczbę ludności, żołnierzy biorącej w niej udział. Miała ona także wielki wpływ na życie ludności cywilnej. Te cechy sprawiają, że Pierwsza wojna światowa była zupełnie innym zjawiskiem, niż znane z przeszłości wojny. Była to w dużej mierze wojna oparta na walkach taktycznych. Stosowano różne nowoczesne jak na tamte czasy metody. Nieznana wcześniej broń gazowa czy inne rodzaje broni były wykorzystywane na masowa skalę. Pierwsza wojna światowa była też wojną w okopach. Okopy były charakterystyczne dla tej wojny. Związane z tym było okopowe życie, śmierć w okopach, epidemie, głód itd. Po raz pierwszy w czasie pierwszej wojny światowej w celach wojskowych zostały użyte gazy bojowe oraz lotnictwo. Tak więc Pierwsza wojna światowa zapisała się na kartach historii jako wyjątkowa, inna niż wszystkie, wykorzystująca na szeroką skalę nowoczesne wynalazki, innowacje. W czasie tych działań wiele z tych wynalazków i nowych technologii zostało udoskonalonych. Pierwsza wojna światowa była woja, która miała ogromny wpływ na życie ludności. Masowy pobór do wojska, spowodował, że wiele obowiązków codziennych spadło na kobiety. Po pierwszej wojnie więc kobiety musiały przejść wiele męskich ról, zaczął się proces związany z ich emancypacją. Jet to związane z tym, że Pierwsza wojna światowa przyniosła niespotykaną liczbę ofiar, głównie była to męska populacja. Dlatego siłą rzeczy panie w czasie gdy ich mężowie, ojcowie i bracia walczyli w okopach, musiały przejąć na siebie role żywicielek rodziny. Także po wojnie, gdy okazało się, że wielu mężczyzn nie wróciło z frontów, musiały one zajmować się pracą zawodową nas szeroką skalę, co dopiero właśnie po wojnie stało się powszechnym zjawiskiem. Związane to było z wieloma dodatkowymi zjawiskami, ze zmianą postrzegania kobiet, zmianą nawet ich wyglądu, sposobu ubierania się itd. Pierwsza wojna światowa przyniosła więc szereg zmian na różnych polach, nie tylko jeśli chodzi o wojsko, technikę walki i zmiany na mapie Europy. Te oczywiście były znaczące, po pierwszej wojnie światowej zaczął się kształtować nowy porządek geopolityczny. Tak więc była ona zjawiskiem, które miało szereg negowanych, ale też pozytywnych konsekwencji. Wiele państw narodowych odzyskało wtedy niepodległość. Poza tym pomogła ona w wyzwaniu kobiet, pozwoliła się im bardziej usamodzielnić i wykazać jako osobom zdolnym do utrzymania rodziny itd. Kobiety w tym czasie wykazały się wielką przedsiębiorczością. Na samym froncie walki nie występowały, lecz brały udział w działaniach jako sanitariuszki.
Druga wojna światowa – zmiany na arenie międzynarodowej
Druga wojna światowa jest uznawana za największą, najbardziej krwawą wojnę, jaka miała miejsce w ogóle w dziejach całego siata, na przestrzeni wieków. Była to wojna masowa, globalna, obejmująca swoim zasięgiem wiele krajów. Toczyła się głównie na terenie Europy, ale nie tylko. Rozpoczęła się atakiem niemieckim na Polskę, choć Stany Zjednoczone uważają za moment rozpoczęcia wojny dopiero czas, gdy same zostały do niej włączone, poprzez atak Japończyków. Druga wojna światowa dotyczyła przede wszystkim Europy, zmiany porządku świata. Była związana z powstawaniem masowych zjawisk, dojściem do władzy osób o radykalnych poglądach. Było to związane z niezadowoleniem społecznym po wielkim kryzysie gospodarczym, który na wielką skalę dotkał ludność w wielu krajach. Dlatego bunty społeczne były podłożem tej wojny, gdyż pozwoliły dojść do władzy osobom, szerzącym niebezpieczne jak się okazało poglądy. Druga wojna światowa związana była z rozpowszechnianiem poglądów faszystowskich i komunistycznych. W Niemczech władza szerząca takie poglądy została wybrana legalnie. Nie od razu faszyzm na arenie polityki europejskiej był postrzegany jako negatywne zjawisko. Hitler był traktowany na równi z innymi przywódcami europejskimi, doszedł do władzy legalnie. Druga wojna światowa była konsekwencją narastających butów, konfliktów, chęci dominacji faszyzmu, zawładnięcia słabszymi państwami, uzależnienia ich od Niemiec. Podłożem była też ekspresja nacjonalistyczna. Niezadowolenie społeczne miało znaleźć jakieś ujęcie, tutaj w przypadku Niemiec tę agresję skierowano m.in. przeciwko ludności żydowskiej, która wg zamierzeń Hitlera miała zostać unicestwiona. Dlatego Druga wojna światowa jest kojarzona przede wszystkim ze zjawiskiem masowej śmierci. Zupełnie inaczej niż do tej pory, inaczej nawet niż w przypadku i wojny światowej – śmierć masowa dotyczyła już tutaj nie tylko działań wojennych, lecz działań ściśle ukierunkowanych na wymordowanie określonych grup ludności cywilnej. Powstały obozy śmierci, co było pierwszym takim zjawiskiem w historii. Masowa śmierć jest więc cechą charakterystyczną dla czasów drugiej wojny. Druga wojna światowa wiąże się z licznymi tego typu zjawiskami. Miała zostać unicestwiona rasa żydowska, jako zagrażająca Aryjczykom. Masowo mordowano także Romów. Zamierzeniem Hitlera było oczyszczenie społeczeństwa z osób chorych, ułomnych , niepełnosprawnych i zostawienie tylko najlepszych przedstawicieli białej rasy. Obozy śmierci zostały umiejscowione przede wszystkim na terenie Polski, ze względów logistycznych. Po prostu tutaj znajdowały się największe skupiska Żydów. Za pomoc Żydom w czasie wojny groziła śmierć. Mordowano Żydów z Polski, ale też z całej Europy , z krajów, które dostały się pod panowanie Hitlera. Masowe obozy zagłady, pociągi śmierci – to zjawiska wiążące się z drugą wojną światową. Druga wojna światowa przyniosła znaczące zmiany na święcie. W jej wyniku wbrew pozorom, wzmocniło się państwo przegrane – czyli Niemcy, które wzmocniły swoją pozycję na święcie.
Urbanizacja – co to za zjawisko
Koncentrowanie się ludności w określonych punktach przestrzeni – nosi miano urbanizacji. Jest to zjawisko masowe, którego nasilenie miało miejsce w początkach XX w. Urbanizacja to proces, który wiąże się z licznymi następstwami. Poprzednio dominował wiejski styl życia, ludność przede wszystkim zajmowała tereny wiejskie, więc rozproszone. Wraz z powstawaniem fabryk, industrializacją, mieszkańcy terenów wiejskich zaczęli się skupiać na tych terenach, na których łatwo było o pracę, czyli masowo zaczęli przybywać do miast. Stad Urbanizacja czyli rozrost tych miast, które już istniały, jak i powstawanie nowych skupisk ludzkich. Koncentracja dużej liczny ludności na niewielkim terenie, nosząca właśnie miano urbanizacji, przyniosła określone konsekwencje. Związane było to z fizycznym rozrostem miast. Musiały powstawać nowe domy, więc powstawało budownictwo wielorodzinne, gdyż konieczne było stworzenie warunków do zamieszkania choćby nowym robotnikom i ich rodzinom, przybywającym do nowego miejsca. Poza tym wiązało się to też z zapotrzebowaniem na dostarczanie do miast nowych towarów i z rozwojem usług. Konieczne było dostarczanie dużych ilości jedzenia itd. Stąd rozwój handlu, rozbudowywanie tragów miejskich. Urbanizacja była więc związana z licznymi zjawiskami towarzyszącymi, również w sensie społecznym, kulturowym, demograficznym i socjologicznym. W związku z rozwojem miast powstawały nowe zjawiska, nowe zapotrzebowania, nowe zainteresowania. Ukształtował się miejski styl życia, który zaczął być dominujący. Niegdyś przed tym gwałtownym rozrostem miast, dominowała kultura wiejska i związany z tym styl życia, kojarzący się z życiem zgodnym z naturą i niespiesznym, zależnym w dużej mierze od pór roku i zjawisk przyrodniczych. Miejski styl życia to był pośpiech, ruch, co było jeszcze dodatkowo związane z rozwojem środków transportu, to była też kultura masowa, powszechnie dostępna właśnie dla mieszkańców miast. Urbanizacja jest to więc zjawisko, które odcisnęło piętno na całym święcie, na kulturze, demografii, stylu życia itd. Niegdyś dominowała w przekroju społecznym inny styl życia, wraz z rozwojem miast zmieniło się to. Urbanizacja to zjawisko, które miało zarówno pozytywne, jak i negatywne konsekwencje. Koncentracja dużej ilości ludzi na tym samym terenie sprzyjała na pewno rozwojowi kultury, transportu, ułatwiała znalezienie pracy, mieszkania itd. Z drugiej strony jej cechą dojmującą jest ruch, pośpiech, jak i anonimowość, która na terenach wiejskich nie była dominująca, tam były małe lokalne społeczności. Urbanizacja wiązała się też z rozwojem epidemii, gdyż wszelkie wirusy i bakterie na tak małym terenie, zamieszkanym przez tak wiele osób, szybciej się rozprzestrzeniały. Z drugiej strony dawał też lepszy dostęp do środków zaradczych, leczenia szpitalnego, dostęp do opieki medycznej, co na trenach wiejskich było utrudnione. Obecnie zjawisko urbanizacji w krajach rozwiniętych właściwie się nie rozwija, w Polsce tendencja jest nawet spadkowa.
Rewolucja przemysłowa – jaki miała wpływ na dalszy rozwój
Rewolucją przemysłową nazywany jest okres przemian, gwałtownego skoku technologicznego, który wiązał się ze zmianą jakości życia i sposobu pracy. Eksplozja demograficzna, która miała miejsce w XVIII w wymusiła przejście z gospodarki opierającej się na tradycyjnym, głównie prymitywnym i na małą skale rolnictwie oraz na produkcji manufakturowej, na produkcję na szeroką skalę. Do tego potrzebne były zmiany technologiczne. Rewolucja przemysłowa to ten okres przemian, który rozgrywał się w od XVIII w. i obejmował zmiany zarówno w przemyśle, jak i w rolnictwie oraz we wszystkich innych dziedzinach gospodarki. Zmiany te zostały zapoczątkowane w Anglii oraz w Szkocji i miał charter nie tylko technologiczny, ale również kulturowy, społeczny, demograficzny itd. Rewolucja przemysłowa to przejście z produkcji ręcznej czy też rzemieślniczej, na masowa produkcję fabryczną, gdyż takie było zapotrzebowanie ludności, która oczekiwała na zaopatrzenie w potrzebne do życia produkty. Konieczne było też zagospodarowanie ludności, która opuszczała tereny wiejskie. Tak więc na masową skale zaczęto otwierać fabryki, w których tanią siłą roboczą na ogół była napływowa ludność ze wsi. Rewolucja przemysłowa miała więc różne oblicza. Generalnie przyczyniła się do polepszenia warunków, choć dość sporym kosztem. Wymusiła pewne niezbędne zmiany, choć jej gwałtowny przebieg powodował też wyzysk i patologie. Przemiany dotyczyły także produkcji żywności. Dotychczasowe rolnictwo – tradycyjne, rodzinne, nie było w stanie zaspokoić rosnących potrzeb ludności, której wciąż przybywało. Rewolucja przemysłowa maiła też więc wpływ na przemianę tradycyjnego rolnictwa feudalnego, na rolnictwo nowoczesne. Gospodarstwa rolne musiały być coraz większe i coraz bardziej wydajne, w związku z tym potrzebne było stosowanie coraz to nowych maszyn i metod produkcji. To samo dotyczyło również innych dziedzin gospodarki, które dosięgnęła Rewolucja przemysłowa. Te przemiany dotyczyły w dużym stopniu chociażby przewrotu w przemyśle włókienniczym. W całej Europie zaczął się on gwałtownie rozwijać, dzięki zastaniu zupełnie nowych maszyn i technologii. Przewrót dotyczył także takich branż, jak metalurgia oraz hutnictwo. W związku z rosnącym zapotrzebowaniem na wytwarzanie tego typu materiałów, coraz więcej osób znajdowało zatrudnienie w fabrykach powiązanych z tymi branżami. Rewolucja przemysłowa miała więc oblicze tego typu, że wiązała się z zupełną przemianą warunków pracy, wydajności itd. Zaczął liczyć się taki aspekt, jak masowa produkcja. Rosło więc zapotrzebowanie na pracowników, którzy tanim kosztem będą pracować w tych fabrykach, często narażając swoje zdrowie i życie, gdyż kładziono głównie nacisk na szybką i wydajną produkcje, nie zaś na bezpieczeństwo pracy, co spowodowało, że wiele osób przypłaciło to życiem. Wiek XIX i XX to dalsze etapy rewolucji przemysłowej, która przynosiła coraz więcej korzyści oraz zmian, wpływających na życie ludności na całym święcie.
Wycieczka po starożytnej Grecji
Grecja – każdy wie, gdzie leży, pewnie też wielu z nas miało okazję spędzić tam choć kilka dni. To szereg wysepek rozbitych po morzu, w południowej części półwyspu bałkańskiego. Zasiedlenie tamtych terenów datuje się już na 3000 lat przed nasza erą. Osobami, które dały życie tamtejszym terenom byli głównie mieszkańcy dzisiejszej Azji. Pierwsi imigranci stworzyli podwaliny starożytnej kultury greckiej. Ogół zwyczajów, wierzeń, tradycji, jakie z sobą przywieźli i pielęgnowali na terenie dzisiejszej Grecji nazywana jest kulturą minojską. W późniejszym okresie powstała także kultura mykeńska.
Sporo by pisać o tym jak kształtowała się starożytna Grecja. To bardzo bogata historia, która zapisała się na kartach wydarzeniami wzniosłymi i mniej wzniosłymi. To, co najbardziej interesuje nas wszystkich, to jaki starożytna Grecja ma na dzisiejszą Europę, co z niej czerpiemy.
Oczywiście starożytna Grecja, to bardzo bogata kultura. Obecność człowieka na jej terenach datuje się na 18000 lat przed naszą erą. Oczywiście wszystko, czym mogli parać się ówcześni ludzie przybywający na tereny Grecji, czerpali z kultury wschodu, a więc z kultury Mezopotamii. Mimo wszystko jednak, ówcześni Grecy nie dali przytłoczyć się jej silnemu wpływowi i zaczęli tworzyć swoja własną kulturę. Najlepszym przykładem tego jest stworzenie panteonu swoich własnych bóstw, które czczono poprzez chociażby budowanie im świątyń.
Z czasem ówcześni Grecy, czerpiąc oczywiście ze wschodu, stworzyli także własne pismo – język linearny typu A oraz język linearny typu B. Ten pierwszy do dzisiaj nie został rozszyfrowany przez naukowców, z drugim poradzono sobie w stu procentach.
Z całą pewnością, starożytna Grecja ma w swoje historii przynajmniej jeden, bardzo ciekawy okres. To określane potocznie „wiekami ciemnymi” około trzysta lat, z których nie zachowało się prawie nic. Czasy te przypadają, zdaniem archeologów, na lata 1100 – 800 przed naszą erą. Ta historyczna cisza wiąże się prawdopodobnie z licznymi migracjami, które powodowane były wojnami wewnętrznymi. Ludzie zmieniali swoje osady przenosząc się po kilkaset kilometrów. Wtedy miało dojść chociażby do zasiedlenia Cypru. Wtedy też następowała swego rodzaju rewolucja kulturowa – dotychczasowe zjawiska, takie jak chociażby upadek pisanego języka czy zniszczenie wielu zabytków materialnych.
Z dzisiejszego punktu widzenia, starożytna Grecja jest dla nas ciekawa pod względem badania historii jej ekonomii. Jak się okazuje, jest ona od wieków (już tych starożytnych) targana kryzysami ekonomicznymi. Do pierwszego, poważnego udokumentowanego doszło w Atenach na początku VI wieku przed naszą erą. Co ciekawe, ów kryzys spowodował zadłużenie najbiedniejszych mieszkańców, poddanie ich w niewolę oraz odebranie im zgromadzonych ziem na poczet miasta.
Z dzisiejszego punktu widzenia, starożytna Grecja ważna jest także jako zalążek współczesnych zasad demokracji. To właśnie tam wymyślono, że lud – mieszkańcy powinni sami decydować o swoich losach poprzez udział w powszechnych wyborach oraz włączanie się do życia publicznego.
Co warto wiedzieć o Mezopotamii?
Każdy z nas w szkole choć przez chwilę miał zajęcia o starożytności i z pewnością każdy z nas słyszał o Mezopotamii – kolebce kulturowej współczesnej Europy. Państwo starożytne, leżące u zlewu dwóch rzek – Tygrysu i Eufratu, kiedyś wyznaczało trendy kulturowe całemu naszemu kontynentowi . Dzisiaj trudno w to uwierzyć, patrząc na to, co dzieje się już od wielu lat na terytorium Iraku, Syrii, Kuwejtu, Turcji czy Iranu. Mezopotamia jest niezwykle ważna i ciekawa z punktu widzenia badań nad początkami ludzkości i kultury ludzkiej. Pierwsze ślady bytności człowieka, Mezopotamia datuje już na 100 tysięcy lat. Panowała tam wówczas tak zwana kultura kebaryjska – ludzie mieszkający w jaskiniach, budujący swoje osiedla gdzieś nad rzeką. Około 9000 lat przed naszą erą, kultura kebaryjska została wyparta przez kulturę natufijską, która już na dobre wyniosła się z jaskiń.
Można powiedzieć, że od VII wieku przed naszą erą, Mezopotamia zaczęła bardzo mocno przypominać cywilizowany kraj. Mieszkańcy terenów należących do tego państwa trudnili się uprawą zbóż oraz hodowlą. Dobrobyt materialny pozwalał im na rozwijanie a przede wszystkim na odkrywanie nowych umiejętności. I tak na przykład bardzo popularne było tam garncarstwo oraz rzeźbiarstwo, które jest wyrazem także rozwoju kultury. Najpopularniejszymi figurkami, które odnaleziono na terenie dawnej Mezopotamii są te przedstawiające kobietę – prawdopodobnie matkę oraz dziecko. Są oczywiście związane z wierzeniami tamtejszych ludzi. Co równie ciekawe, starożytni ludzie mieszkający w starożytnej Mezopotamii umieli budować własne domy. Oczywiście w porównaniu do dzisiejszych technologii należy je za prymitywne, ale jak na tamte czasy, były one naprawdę świetne. Starożytna Mezopotamia usiana była malutkimi chatkami budowanymi z mułu. Jakkolwiek biednie z dzisiejszej perspektywy budynki te wyglądały, tak dawały schronienie ludziom.
Bardzo ciekawym zjawiskiem, także z punktu widzenia kulturowego była religia. Starożytna Mezopotamia nie była równomierna kulturowo. Wśród ludności dochodziło do licznych migracji, w pewnym momencie Mezopotamia musiała poradzić sobie z dość dużą, jak na ówczesne czasy, falą imigrantów – pasterzy. Ludność mezopotamska wierzyła głównie w siły natury. Takie podejście do kultu oraz do religii odziedziczyli po Sumerach i po ich mitologii sumeryjskiej, którą oczywiście wzbogacili o swoje bóstwa. W sumie, panteon bóstw liczyło koło 2500 imion bogów różnej maści. Oczywiście Mezopotamia, jak przystało na cywilizowane państwo posiadała swój ośrodek religijny, który mieścił się w Babilonii.
Badania archeologiczne nad Mezopotamią, mimo tak wielu odkryć, jeszcze się nie zakończyły. To zbyt bogata kultura, aby móc definitywnie powiedzieć, że wiadomo o niej wszystko. Mimo tysięcy lat, mimo wielu zawirowań politycznych wiele zabytków po starożytnej Mezopotamii zachowało się aż do dzisiaj. Niestety niepokój panujący na współczesnych terenach Mezopotamii, terroryści, którzy mają pozakładane tam swoje komórki niszczą cały dobytek bez mrugnięcia okiem.
Wielkie i potężne Cesarstwo Rzymskie
Każdy z nas słyszał o Cesarstwie Rzymskim, które niejako zapoczątkowało dzieje współczesnej Europy. To podwaliny naszej tożsamości, początki epoki chrześcijaństwa w Europie – czasy Cesarstwa Rzymskiego to ta epoka, do której wracamy mówiąc o korzeniach europejskich. Warto więc uporządkować nieco wiedzę w tym temacie. Jeśli chcecie znać dzieje tego imperium, jakim było Cesarstwo Rzymskie w pigułce, zachęcamy do przeczytania naszego artykułu.
Na samym początku warto napisać, że Cesarstwo Rzymskie powstało w 27 roku p.n.e. Wtedy to niejaki Gajusz Oktawiusz otrzymał od senatu tytuł augusta, który w krótkim tłumaczeniu oznacza wywyższonego przez bogów. Tym samym upadła dotychczasowa Republika Rzymska, powstało Cesarstwo Rzymskie z ustrojem panującym – pryncypatem. Rządy pryncypialne panowały w cesarstwie Rzymskim aż do schyłku III wieku naszej ery. Sam ustrój miał dawać mieszkańcom Cesarstwa poczucie zupełnie innej jakości rządzenia, jakości znacznie odbiegającej od zasad rządzących monarchią. W 235 roku, kiedy zmarł ostatni przedstawiciel dynastii Sewerów, Cesarstwo Rzymskie przeżywało bardzo niespokojne czasy. Rozpoczęły się lokalne wojny domowe, napady barbarzyńców – to nie dawało spokoju ani poczucia bezpieczeństwa jego mieszkańcom. Wtedy też doszło do powstania zupełnie nowego ustroju – dominatu, inaczej rzecz ujmując – monarchii absolutnej.
W takim stanie Cesarstwo Rzymskie przetrwało aż do roku 476 naszej ery, kiedy to obalono ostatniego cesarza Cesarstwa Zachodnio-Rzymskiego – Romulusa Augustulusa, a sam Rzym zdobył Odoakr.
Co ciekawe i co warto wiedzieć, w czasach największej świetności Cesarstwo Rzymskie zamieszkiwało przeszło 50 milionów ludzi, a terytorium jego zajmowało 30 współczesnych państw. Wpływ samego władcy jak i polityki państwa na każdego obywatela był ograniczony do minimum. Władzę bezpośrednią nad mieszkańcami sprawowali prokuratorzy, którzy zarządzali poszczególnymi prowincjami. W rządach pomagały im także współczesne elity, które odpowiadały za wprowadzanie reform czy chociażby za ściąganie podatków od mieszkańców.
Do najważniejszych dat, jakie należy kojarzyć z historią Cesarstwa Rzymskiego bez wątpienia należą: rok 313 naszej ery, kiedy cesarz Konstantyn Wielki przyznał chrześcijanom wolność wyznania oraz wprowadził religię oficjalną w Cesarstwie, zostało nią chrześcijaństwo. Rok 395 – rok podziału Cesarstwa Rzymskiego na dwa państwa rządzone przez dwóch cesarzy. Część wschodnia miała swoją stolicę w Konstantynopolu, część zachodnia – w Rzymie. Rok 1453 – upadek Konstantynopola.
Z cała pewnością, na przestrzeni wieków należy uznać Cesarstwo Rzymskie za kolebkę kultury europejskiej, za kolebkę chrześcijańskiej Europy. Zaplecze kulturowe które pozostało nam po wiekach panowania i obecności Cesarstwa Rzymskiego na mapach Europy nakazuje nam pamiętać o tym, co wtedy się wydarzyło i nakazuje brać to pod uwagę w tworzeniu nowej – współczesnej historii. Choć przeciwników jej nie brakuje, przeciwników, którzy chcieliby za wszelką cenę zapomnieć o swoich korzeniach.
Litery literom nierówne
Jeśli ktokolwiek z nas myśli, że pismo to wytwór współczesności, to jest w błędzie. Jeśli ktoś myśli, że do pisania od razu zaczęto używać znanych nam dzisiaj liter, to także jest w błędzie. Przybliżymy Wam pokrótce historię prawdopodobnie najstarszej na świecie odmiany pisma, odmiany, która dała początek być może całemu językowi pisanemu. Chodzi oczywiście o pismo klinowe.
Jak podają liczne źródła, pismo klinowe wzięło swój początek około 3500 lat p.n.e. Jego wymyślenie przypisuje się Sumerom, choć od kilku lat domniemanie to jest kością niezgody pomiędzy różnymi grupami badaczy pisma klinowego. Otóż spierają się między sobą o to, że skoro ślady pisma klinowego odnaleziono także na ternach dzisiejszego Iranu, Afganistanu czy Syrii, to niekoniecznie prawdą jest, że to właśnie Sumerowie są autorami tej rewolucyjnej metody zapisu. Zapewne wyjaśnienie tej kwestii zajmie im jeszcze sporo lat.
Na czym polegało pismo klinowe, w jaki sposób pisano i jakich znaków używano? To chyba najciekawsze kwestie, które postaramy się Wam przybliżyć. Co najważniejsze, pismo klinowe jest to pismo w pełni symboliczne. Nie używano żadnych liter, nie powstawały dzięki nim żadne wyrazy. Na glinianych tabliczkach, za pomocą trzciny odciskano symbole, które miały swoje znaczenie podstawowe oraz poboczne. Najstarsze odnalezione formy potwierdzają jednak, że u swych początków pismo klinowe było jedynie ciągiem odciskanych kropeczek, które miały symbolizować na przykład zwierzęta. Już na samym początku wymyślono jak podpisywać tabliczki. Robiono to przy pomocy odciskania pieczęci. Z samego początku, pismo klinowe miało charakter pisma piktograficznego – a więc jak już wspomnieliśmy wcześniej – obrazkowego. Z biegiem lat, właściwie stuleci, powstawały kolejne wyrazy oraz sylaby i to właśnie dzięki nim około 2000 lat p.n.e. Wtedy też pismo to posiadało w swoim kodzie około 2000 znaków. Użytkownicy stwierdzili jednak, że to stanowczo za dużo i postanowili ograniczyć „alfabet” do około 500. Aby do tego doszło, sylaby, piktogramy zastępowano stopniowo ciągiem kresek w różnych układach.
DO pisania, jak już wcześniej wspomnieliśmy, używano glinianych tabliczek oraz trzciny. W tabliczkach, przy użyciu trzciny odciskano znaki. Rzadziej do pisania używano granitu, kamienia czy kości słoniowej. Z samego początku pisano od prawej do lewej strony jednak później uległo to zmianie. Niektórzy naukowcy, przyczyn zmiany dopatrują się w tym, że kiedy pisano w glinie, ścierano zapisane znaki. Teoria ta wydaje się jednak bardzo mało prawdopodobna.
Warto też dodać, że za prekursora badań pisma klinowego uznaje się Georga Friedricha Grotefenda, który to w 1802 roku jako pierwszy dokonał odczytu i przedstawił pewne konkluzje dotyczące pisma klinowego właśnie.
Dzisiaj pismo klinowe jest inspiracją do prowadzenia badań dla wielu naukowców. Wciąż nie do końca odczytane, wciąż nie do końca rozszyfrowane, wciąż ziejące wielką tajemnicą. Zapewne jego całki te odczytania nie zmieni biegu historii, ale prawdopodobnie dostarczy nam wielu ciekawych faktów, które jeszcze lepiej pozwolą sobie nam wyobrazić czasy sprzed kilkudziesięciu tysięcy lat.
Wielkie piękne grobowce
Okres wakacji to idealny czas do tego, aby odwiedzić miejsca znane nam chociażby z kart historii i na żywo zobaczyć chociażby starożytną architekturę. Jak pokazują aktualne doniesienia prasowe, czasu zostaje coraz mniej, gdyż to właśnie cenne zabytki stają się coraz częściej celem ataków terrorystów i porachunków wojennych. Z pewnością tym, co warto zobaczyć z tamtych czasów, to egipskie piramidy, do których dostęp na szczęście jeszcze turystom pozostał.
Czym z założenie były egipskie piramidy i kiedy powstały te najbardziej okazałe? Otóż powstanie tych pierwszych piramid datuje się na około trzech tysięcy lat przed Chrystusem. Z założenia miały być grobowcami faraonów, więc najważniejszych osób w państwie egipskim. Niejednokrotnie służyły także jako podwaliny świątyń dla czczonych wtedy bogów. Piramidy były budowane przez niewolników, których stanowili właściwie wszyscy mieszkańcy starożytnego Egiptu, którzy nie należeli do rodziny faraona, choć należy tutaj wspomnieć także o najnowszej tezie sugerowanej przez historyków – że piramidy budowane były przez robotników zatrudnianych i opłacanych przez faraona.
Piramidy każdemu z nas kojarzą się ze stożkami o podstawie kwadratu. Pierwsze egipskie piramidy budowane były z wykorzystaniem tak zwanej techniki schodkowej. Polegało to, jak nietrudno sobie wyobrazić na tym, że stawiano kolejne kamienne stopnie jeden na drugim. Najsłynniejszą zachowaną do dzisiaj piramidą typu schodkowego jest piramida Dżesera. Z czasem, piramidy schodkowe zastąpiono tak zwanymi piramidami łamanymi.
Do największych i najwspanialszych zachowanych do dzisiaj piramid z pewnością należą te usytuowane w egipskiej Gizie. To kompleks, na który składają się: Piramida Cheopsa (o podstawie boku 227 metrów i wysokości 147 metrów), Piramida Chefrena (138 metrów wysokości) oraz Piramida Mykerinosa o wysokości 62 metrów. Jak się jednak okazuje, egipskie piramidy budzą zachwyt nie tylko swoją stroną zewnętrzną. To co zachwyca znacznie bardziej – pod względem artystycznym, to ich wnętrza. Do najokazalszych zalicza się wnętrze Piramidy Mykerinosa. Ściany wykładane są najdroższymi surowcami – bazaltem, alabastrem, granitem. Co ciekawe, od wejścia do grobowca rozchodzą się korytarze, które prowadzą do Nilu, obok samego grobowca mają znajdować się pomieszczenia, w których składowano barki.
Historia, architektura pokazują jasno, że egipskie piramidy to nie jedyne które powstawały na świecie. Te najbardziej zbliżone wyglądem do piramid egipskich powstawały także na terenach Ameryki Południowej. Innem nieco mniejsze powstały nawet w Polsce. U nas jest kilka miejscowości, w których zobaczyć można piramidy. Największa z nich – mierząca 30 metrów wysokości została wzniesiona na jednym z Krynickich wzgórz, na południu Polski. Jak podaja źródła historyczne, jest grobowcem chełmskiego podkomorzego – Pawła Orzechowskiego.
Jak widać, nie w samym Egipcie budowano piramidy. Wszystkich miłośników ich formy, przeznaczenia, wszystkich badaczy historycznych i poszukiwaczy piramid zaprosić możemy także na Teneryfę, do afrykańskiego Sudanu, do Bośni lub do samych Andów.
Młodzież o historii wie coraz mniej.
W dzisiejszych czasach można zaobserwować bardzo niepokojące zjawisko wśród polskiej młodzieży szkolnej. Nie do końca wiadomo z czego to wynika, ale młodzi ludzie coraz mniej czasu poświęcają na naukę, coraz mniej lubią w ogóle chodzić do szkoły i co równie ważne, coraz mniej wiedzą o historii. Trudno powiedzieć z czego to wynika, można się tylko domyślać i próbować snuć różne teorie na ten temat. Ale bardzo poważnym problemem jest to, że nawet historia polski jest coraz bardziej obca młodzieży. Nie wspominając już nawet o historii świata. Konia z rzędem temu, kto pośród szkolnej młodzieży wie, co to było Imperium Osmańskie. To oczywiście jedno z trudniejszych pytań związanych z historią, ale gdybyśmy zapytali dzisiaj młodzież o Powstanie Warszawskie to też byłoby ciężko o dobrą i choćby trochę wyczerpującą temat odpowiedź.
Coraz mniejsze zainteresowanie nauką historii może być spowodowane również tym, że w szkołach jest jej coraz mniej. Drastycznie zmniejszono liczbę godzin z historii w szkołach średnich, tym samym deprecjonując jej znaczenie w szkolnej edukacji. Dlatego na takie pojęcia jak Imperium Osmańskie brakuje nauczycielom już czasu. Starają się więc skoncentrować na nauczaniu historii Polski, co z ich punktu widzenia jest oczywiście słusznie najważniejsze. Ale historia Polski to jest coś, co uczniowie powinni sami chętnie zgłębiać. Warto więc próbować zainteresować uczniów tematami egzotycznymi, a wspaniałe i potężne Imperium Osmańskie to doskonały przykład tego, jak ciekawa potrafi być historia takiego kraju, jak dzisiejsza Turcja.
Coraz mniejsze zainteresowanie historią może wynikać też z tego, że młodzież ma coraz więcej innych zajęć, które z pozoru są o wiele ciekawsze, aniżeli nauka. Dzisiejszy mobilny świat i era komputerów powoduje, że młodzież woli spędzać czas w Internecie. Ale przecież właśnie Internet to kopalnia wiedzy z każdego przedmiotu, również z historii. Dlaczego więc zamiast kolejnej gry nie włączyć historycznej encyklopedii i nie wpisać do wyszukiwarki takich fraz jak Imperium Osmańskie, odkrycia geograficzne, rewolucje, powstania i tym podobne hasła. Na pewno można połączyć w ten sposób przyjemne z pożytecznym i zarówno bawić się w Internecie jak i poznawać świat. To też zadanie dla rodziców – pomóc swoim pociechom odkryć piękny świat historii i historię pięknego świata.
Na koniec wyjaśnimy, dlaczego właśnie Imperium Osmańskie wybraliśmy, jako przykład w tym artykule. Dlatego, że jest to przykład, jak wielką potęgę może stworzyć jedna dynastia władców – w tym wypadku Osmanów. Potęgę, która trwała przez prawie sześć wieków i która miała ogromny wpływ na granice dzisiejszej Turcji – do której przecież tak często wybieramy się na wakacje. Dlatego właśnie proponujemy rodzicom metodę na zachęcenie dzieci do nauki historii świata. Zabierzcie swoje pociechy na wakacje do którejś z części Turcji i przy okazji pokażcie im na własne oczy, jak wielką potęgą było właśnie Imperium Osmańskie i jak wiele po tym Imperium zostało na terenach dzisiejszej Turcji.